بارندگي ها، درياچه اروميه را در چه وضعيتي قرار داد؟

تاریخ انتشار: 94.12.08 20:56
ايران. در حالي که بسياري از رسانه‌ها در چند روز گذشته خبر از آبگيري کامل و افزايش 55 سانتي متري سطح تراز درياچه اروميه داده‌اند اما رئيس دفتر تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست در گفت‌و‌گو با ايران خاطرنشان مي‌کند: «آنچه در روزهاي اخير اتفاق افتاده است آبگيري همه درياچه نبوده است بلکه حدود 50 درصد درياچه، مرطوب شده است و هنوز تا احياي درياچه راه درازي باقي است.» در همين حال مسعود تجريشي، مدير دفتر توسعه و برنامه‌ريزي ستاد احياي درياچه اروميه نيز با تأکيد بر اينکه آبگيري پهنه درياچه اروميه در روزهاي اخير موقتي است؛ مي‌گويد: «اين درياچه پهنه گسترده و عمق کمي دارد و سالانه حدود يک متر تبخير آب در آن رخ مي‌دهد، بنابراين مي‌توانيم انتظار داشته باشيم که در تابستان دوباره قسمت شمالي و جنوبي درياچه از هم جدا شود و تنها قسمت شمالي آن باقي بماند، زيرا حجم آب هنوز آنقدر نيست که درياچه، تابستان را نيز با آن بگذراند.»

بدين ترتيب دل بستن به جمع شدن مقداري آب در درياچه اروميه آن هم بعد از هر بارشي در فصل زمستان، اميدي عبث و بي‌فايده است که در سالهاي اخير نه فقط رسانه‌ها بلکه بسياري از مديران دستگاه‌هاي متولي هم به آن دلخوش کرده‌اند، غافل از اينکه اين اندک آب جمع شده طي چند روز آينده تبخير شده و از دسترس خارج مي‌شود. وي افزود: اروميه يک درياچه فصلي نيست که حياتش به بارانهاي فصلي مرتبط باشد بلکه يک درياچه دائمي بوده که حياتش در گرو جريان دائمي آب در رودخانه‌ها در تمامي 365 روز سال است و مادامي که آب در 16 رودخانه منتهي به درياچه که سالهاست با سازه‌هاي بتوني مسدود شدند، جاري نشود درياچه احيا نخواهد شد.
مسعود باقرزاده کريمي، رئيس دفتر تالاب‌هاي سازمان محيط زيست مي‌گويد: روند احياي درياچه اروميه يک روند 10 ساله است که اکنون دو سالش طي شده و طبق برنامه قرار است هر ساله مقدار مشخصي آب از محل انتقال آب رودخانه زاب، تصفيه خانه فاضلاب شهرهاي اطراف، کاهش مصرف آب کشاورزي و باز شدن دريچه سدها تأمين شود. امسال نيز قرار بود 200 ميليون متر مکعب آب از سد بوکان به درياچه ريخته شود که مي‌گويند تخصيص يافته است.
او درباره تخصيص 6.2 ميليارد مترمکعبي حقابه درياچه در هر سال از سوي وزارت نيرو مي‌گويد: ستاد احياي درياچه اروميه بايد پيگير باشد که اين حقابه را تخصيص بدهند و سازمان هم البته در چندين مورد با وزارت نيرو نامه نگاري کرده است. باقرزاده کريمي خاطرنشان مي‌کند: با اينکه امسال در مقايسه با سالهاي گذشته ميزان بارش در حوضه افزايش چشمگيري داشت اما نبايد فراموش کنيم که نرخ متوسط بارندگي در اين حوضه در سال 330 ميلي متر و در عوض تبخير در هر سال 1400 ميلي متر است بنابراين اين ميزان آب جمع شده در درياچه، آن هم در فصل زمستان عملاً زياد اميدوار‌کننده نيست و بايد در انتظار سالهاي بعد و پيشرفت طرح‌هاي احياي درياچه بود.
مسعود تجريشي نيز با اشاره به اينکه در دو ماه گذشته رهاسازي 120 ميليون متر مکعب آب به درياچه اروميه صورت گرفته است، مي‌گويد: در اسفند ماه نيز رهاسازي 80 ميليون متر مکعب آب به اين درياچه انجام خواهد شد. به گفته او، اگرچه در 20 سال گذشته منتهي به سال 1392، سالانه به طور ميانگين 40 سانتي متر افت تراز درياچه را داشتيم، اما طي دو سال گذشته ميزان کاهش تراز زير 10 سانتي متر بوده است. مدير دفتر برنامه‌ريزي ستاد احياي درياچه اروميه همچنين گرم شدن هوا در روزهاي اخير و ذوب شدن برف‌ها را عامل ديگري در افزايش سطح آب درياچه در حال حاضر عنوان کرد و گفت: اما با توجه به اظهارات سازمان هواشناسي 1 تا 1.5 درجه در تابستان آينده افزايش دما خواهيم داشت که اين باعث افزايش تبخير و جدا شدن قسمت شمال و جنوب درياچه اروميه در شهريور خواهد شد.
او با بيان اينکه عمده اقدامات ستاد احياي درياچه اروميه در سال اول به تعريف مسأله، بررسي راهکارهاي پيشنهادي، عملياتي کردن اقدامات سازه‌اي و لايروبي‌ها معطوف بوده است، گفت: ستاد احياي درياچه اروميه بواسطه اين اقدامات توانست از تلفات آبي و تبخير آن جلوگيري کند، بنابراين ستاد در دو سال اول آغاز فعاليت، به دنبال تثبيت وضعيت درياچه اروميه و فعال کردن راهکارها بوده است. او همچنين با اشاره به اتصال زرينه رود به سيمينه رود در آذرماه سال‌جاري ادامه داد: تصاوير ماهواره‌اي نشانگر آن است که اتصال اين دو رودخانه باعث رسيدن آب به پيکره اصلي درياچه اروميه شده است، بنابراين اقدامات دو سال اخير باعث کاهش تلفات در درياچه اروميه شده است و اميدواريم طي سه سال مانع بدتر شدن وضعيت اين درياچه شويم تا در سال 1398 بتوانيم آب سدها را به جاي توسعه کشاورزي براي احياي درياچه مصرف کنيم. به گفته تجريشي برنامه صرفه‌جويي و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزي بتدريج نتيجه مي‌دهد و اقدامات گسترده در کاهش مصرف آب کشاورزي و افزايش بهره‌وري باعث ورود آب سدهاي اطراف درياچه به درياچه اروميه و کمک به احياي آن خواهد شد.

منبع خبر