ابتکار نوشت: گام هاي جدي براي احياي درياچه اروميه 

تاریخ انتشار: 94.03.18 13:40
ابتکار.حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني در مراسم گراميداشت هفته محيط زيست در دهمين دوره جايزه ملي محيط زيست که در سالن اجتماعات پارک پرديسان برگزار شد، با تبريک هفته پاسداشت محيط زيست طبيعي به اهالي محيط زيست و همه ملت گفت: بي‌ترديد بهره برداري ناصحيح و حساب ناشده از طبيعت ما را دچار مخاطره مي‌کند.
رئيس جمهور افزود: اين طبيعت و جهان به گونه‌اي آفريده شده که ما از آن بهره‌برداري صحيح کنيم. يکي از جاهاي مهم اعتدال همين است اگر افراط و زياده‌روي کنيم و حد مراعات را رعايت نکرديم، ناموفق خواهيم بود؛ هم در بقاي شرايط زيست محيطي و هم براي متنعم شدن انسان‌هاي امروز و مخصوصا انسان‌هاي فردا.حسن روحاني رئيس جمهور با تاکيد بر اينکه دولت در رابطه با تالاب‌ها و رودخانه‌ها گام‌هاي خوبي برداشته است، گفت: خوشحالم اولين مصوبه ما در دولت يازدهم در خصوص درياچه اروميه بود و اين، علامت آن است که اين دولت، دولت محيط زيست است و به محيط زيست توجه مي‌دهد و مي‌داند اگر به آن توجه نکند، توسعه ناپايدار خواهد بود.روحاني با بيان اينکه قدم‌هاي خوبي در رابطه با احياي درياچه اروميه برداشته شده است، يادآور شد: البته برخي از مسائل يک ساله و دوساله حل نمي‌شوند و جبران آن مسئله سنگين خواهد بود. مگر مي‌شود دولت زاينده‌رود را رها کند، مگر مي‌شود هامون‌ها و تالاب‌ها و رودخانه‌ها را رها کرد. اينها هم به توسعه و در درجه اول به نشاط جامعه ضربه مي‌زند.درياچه اروميه اکنون پس از مدت‌ها، منتظر اقدام عملي و عملياتي از سوي دستگاه‌هاي مسئول براي نجات يافتن است. برخي معتقدند انتقال آب از خزر در احياي آن موثر است و برخي از مسئولان نيز اضافه برداشت از آب به منظور استفاده در بخش کشاورزي يا استفاده بيش از حد از سفره‌هاي آب زيرزميني را از دلايل اصلي بحران درياچه اروميه عنوان کرده‌اند. امروز انتظار مي‌رود با اعتبار و بودجه مناسبي که گفته مي‌شود براي احياي بزرگترين درياچه داخلي ايران تخصيص يافته، اين مساله زيست‌محيطي حل شود. اظهارات و نظرات برخي از مسئولان در گفت‌وگوهاي زير مي‌آيد.

بهترين کار، مديريت مصرف آب در حوزه آبريز درياچه اروميه است
در سال‌هاي گذشته آب درياچه اروميه در هر سال چهل سانتي‌متر کاهش يافته است اما با توجه به مديريت انجام شده و همچنين بارندگي خوب امسال، سطح آب اين درياچه امسال ثابت مانده است در واقع امسال سال آبي خوبي بوده است و ما از ميزان بارندگي امسال راضي هستيم البته اگر درجه حرارت هوا افزايش يابد ممکن است که سطح آب درياچه کاهش يابد. يکي از دلايل اصلي خشک شدن درياچه اروميه اضافه برداشت بخش کشاورزي است. بنابراين بايد بخش کشاورزي به گونه‌اي مديريت شود که از آب استفاده بهتري کند. از سويي بايد براي احياي درياچه اروميه، آب را از بخش‌هاي مختلف به اين درياچه منتقل کرد که البته ميزان اين آب هم زياد نيست. بنابراين بهترين کار، مديريت مصرف آب در حوزه آبريز درياچه اروميه است.

انتقال آب از خزر بايد در دستور کار قرار گيرد
اخيراً در يکي از دانشگاه‌هاي استان آذربايجان طي ميزگردي موضوع درياچه اروميه به طور مفصل مورد بررسي قرار گرفت اما به جز برخي اقدامات راه‌سازي و سدسازي، اقدام اساسي و جدي براي تامين آب صورت نگرفته است. بنابراين، مجموعه پيشنهاداتي عنوان شد، البته پيش از اين نيز مساله با نامه نمايندگان استان به رييس‌جمهور اعلام شده بود و بيان شد که بايد سرعت در پيگيري بوجود آيد و دستگاه‌هاي اجرايي ملزم به همکاري شوند که نماينده دولت هم در اين جلسه مطرح کرد برخي از دستگاه‌ها خوب همکاري نمي‌کنند، در نتيجه پيشنهاد شد از ظرفيتي که در اصل 138 قانون اساسي وجود دارد استفاده شود، اين روال هم پيگيري شد اما دولت خيلي موافق نبود و در قالب همان کارگروه موضوع را پيگيري مي‌کند. آن کارگروه هم اظهار مي‌کند که برخي دستگاه‌ها همراهي و همکاري مطلوب را ندارند. در نتيجه، پيشنهاداتي مانند استقرار ايستگاه ثابت و دائمي باروري ابرها در منطقه و نظارت بيشتر بر گودبرداري‌هايي که تحت عنوان استخراج نمک در حال انجام است، مطرح شد اما به نظر من روش‌هاي اقتضايي در آن ديده نمي‌شود. براي تامين آب درياچه دستگاه‌هايي که مي‌توانند از منابعي مانند صندوق توسعه ملي در قالب مهار آب‌هاي مرزي استفاده کنند. نهايتاً کارگروه به اين نتيجه رسيد که انتقال آب از خزر را ادامه ندهد که اين مساله هم بايد به طور جدي در دستور کار قرار گيرد.

نگاه دولت به درياچه اروميه، سياسي نيست
عابد فتاحي - نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي: ستاد احياي درياچه اروميه، ستاد فعالي است و انصافاً هم کارهاي خوب و علمي را دنبال مي کند که اميدواريم منتهي به نجات درياچه اروميه شود، اما واقعيت اين است که ما فعلا کاري عملي از آن‌ها نديده‌ايم، بودجه خوبي هم در اختيار دارند. البته در چندماه اخير با توجه به ميزان بارندگي، مقداري از آب درياچه بهتر شده است. انتظار مي‌رود مسائلي که حول درياچه اروميه مي‌گذرد تنها در اين خصوص باشد زيرا سياسي يا قومي کردن مسائل نه به ضرر درياچه بلکه به ضرر منطقه خواهد بود و ما نمي‌خواهيم وانمود کنيم که اين مشکل تنها مشکل آذربايجان است چون درياچه اروميه در آذربايجان قرار گرفته است. فراموش نمي‌کنم کوششي که براي درياچه اروميه از طرف اين دو دولت انجام گرفته به هيچ عنوان در رابطه با ديگر درياچه‌ها و رودخانه‌هاي خشک شده نديده‌ام. معتقدم نگاه دولت به درياچه اروميه، سياسي، قومي و منطقه‌اي نيست و در رابطه با درياچه اروميه کارهاي خوبي انجام مي‌شود.

اعتماد مردم و دولت در حل بحران درياچه اروميه موثر است
شهربانو اماني - مشاور عالي رييس سازمان محيط زيست گفت:درياچه اروميه شاهرگ حياتي مردم منطقه است. زماني که خشکسالي آغاز شد، مردم منطقه از سفره‌هاي آب زيرزميني استفاده بي‌رويه‌اي براي تامين آب کشاورزي کردند. بايد به اين نکته اشاره کرد که 90 درصد آب مصرفي استان آذربايجان غربي به مصرف کشاورزي رسيده در حاليکه راندمان آن فقط 35 درصد است. 30 درصد محصولات باغي نيز دورريز مي‌شود. بنابراين کاهش سفره‌هاي زيرزميني موجب خشک شدن درياچه اروميه شد و به هشدارها نيز توجه نشد و اکنون معيشت مردم تحت تاثير خشک شدن درياچه اروميه قرار گرفته است. اکنون ريزگردهاي نمکي سلامت مردم را نيز به خطر انداخته است. اميد است که حساسيت دولت نسبت به حل بحران درياچه اروميه به مردم، کشاورزان و روستاييان آذربايجان غربي نيز منتقل شود. وجود اعتماد ميان مردم و دولت، در حل اين بحران موثر خواهد بود.

پروژه‌هايي به منظور مديريت مصرف آب بخش کشاورزي در حال اجراست
مهندس اعلايي - معاون وزير جهاد کشاورزي بر اين اعتقاد است: يکي از عوامل خشکسالي درياچه اروميه کاهش سطح سفره‌هاي زيرزميني براي استفاده از بخش کشاورزي است. براساس مصوبات ستاد احياي درياچه اروميه در آبان ماه سال گذشته، پروژه هاي مختلفي براي مديريت مصرف آب در بخش کشاورزي به تصويب رسيده و برخي پروژه هاي در حال اجرا توسعه داده شده است؛ به طور مثال آبياري تحت فشار يکي از اين پروژه‌هاي در حال اجرا بوده که حجم آن افزايش يافته است. پروژه‌هاي جديدي نيز مثل تهيه کاداستر اراضي کشاورزي به تصويب رسيده است که اين پروژه به عکسبرداري هوايي و تهيه نقشه نيازمند است تا براساس آن برنامه‌ريزي انجام شود. اين مرحله بايد طي شود تا اين پروژه اجرايي شود.

کاشت يک ميليون نهال در اطراف درياچه اروميه
مدير کل دفتر امور بيابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري از کاشت يک ميليون نهال در پاييز سال جاري در اراضي اطراف درياچه اروميه خبر داد. مهندس عباس کارگر با اشاره به اقدامات مربوط به طرح بيابان‌زدايي اراضي اطراف درياچه اروميه گفت: در سال 93 در بيش از 6000 هکتار زمين نهال‌کاري و بذرپاشي صورت گرفته است. همچنين مناطقي که احتمال بلند شدن (خيزش) گرد و غبار از آنها وجود دارد نيز شناسايي شده است. وي با بيان اينکه 4000 هکتار زمين قرق‌مطلق شده و امکان ورود دام در اين اراضي وجود ندارد، گفت: ورود دام در اين اراضي باعث از بين رفتن پوشش گياهي و لخت شدن خاک مي‌شود که با وزش باد امکان ايجاد گردوغبار وجود دارد، بنابراين از اراضي اطراف درياچه مساحتي به ميزان 4000 هکتار به طور کامل محصور شده است. مديرکل امور بيابان سازمان جنگل‌ها با اشاره به ضرورت مشارکت مردم در طرح بيايان‌زدايي اراضي اطراف درياچه گفت: جلسات متعددي براي توجيه مردم در زمينه حفظ و احياي اراضي اطراف درياچه، جمع‌آوري بذر و کاشت آن توسط مردم برگزار شده است زيرا دولت به تنهايي نمي‌تواند از اراضي اطراف درياچه حفاظت کند و اگر کار را به خود مردم بسپاريم در اين طرح موفق‌تر خواهيم بود. وي در ادامه با تاکيد بر اينکه رويکرد ما در مديريت اين طرح، مديريت مشارکتي از پايين به بالاست، گفت: طرح بيابان‌زدايي اراضي اطراف درياچه اروميه بايد با همکاري مردم و دولت صورت گيرد و چون مردم خود از نزديک با مشکلاتي در اين زمينه مواجه هستند، بهتر مي‌توانند در اين عرصه فعاليت کنند. کارگر همچنين با اشاره به برگزاري جلساتي با سازمان فائو (سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد) گفت: کارشناسان فائو از درياچه اروميه بازديد داشتند و جلسات مشترکي با آنها برگزار شد تا در مسائلي که مي‌توانند وارد عرصه شوند و به ما کمک کنند و ما به دنبال تفاهمي با اين سازمان جهاني در اين زمينه هستيم.

منبع خبر