تخت جمشید» در یک قدمی تخریب
 تاریخ
انتشار: ۰۲ مهر ۱۳۹۵ - ۱۴:۲۸
به گزارش تیتر شهر از بین رفتن سفره‌های زیرزمینی آب باعث نشست و ترک‌خوردن
قسمت‌هایی از زمین در نزدیکی این دو اثر جهانی شده است.وجود زمین‌های کشاورزی و
نیاز به آبیاری آن‌ها در مرودشت استان فارس باعث شده 16 هزار چاه در این منطقه حفر
شود که 8 هزار عدد از این چه‌ها غیرقانونی است. اما با گسترش کشاورزی کم‌کم سطح
آب‌های زیرزمینی هم کاهش پیدا کرد و عمق چاه‌ها از 10 متر به 290 رسیده است. حفر
این چاه‌ها باعث شکاف خوردن دشت تخت جمشید و شکاف‌های عمیقی به طول 50 متر در نقش
رستم شده است. این در حالی است که یکی از قوانین یونسکو برای ثبت جهانی آثار در
فهرست خود حفظ حریم آثار است. با وجود تاکید میراث فرهنگی مبنی بر ممنوعیت حفر چاه
در حریم این دو اثر جهانی، بازهم سازمان‌های آب و منابع طبیعی برای حفر این چاه‌ها
مجوز صادر می‌کنند.در این میان انجمن «دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران» به
استاندار فارس، وزیر کشور و رئیس سازمان میراث فرهنگی نامه‌ای نوشته و خواستار لغو
مجوز حفر چاه عمیق دراین دشت شده‌اند. مسعود رضایی، نماینده شیراز در مجلس در گفتگو
با خبرنگار«تیتر شهر» گفته شخصا به موضوع آسیب دیدگی آثار تاریخی مرودشت رسیدگی
می‌کند.
6 چاه را پلمب کردیم
دو سال است که استان فارس رکورددار بیشترین میزان فرونشست زمین نه فقط در ایران
بلکه در جهان است و به گفته کارشناسان زمین شناسی در حال حاضر 70 درصد از دشت‌های
فارس در معرض فرونشست است.مسعود رضایی منفرد، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در
این‌باره به «تیتر شهر» می‌گوید: متاسفانه شدت این بحران به حدی است که علاوه بر
آسیب به طبیعت منطقه و اراضی بخش کشاورزی، امکان دارد این پدیده به زیرساخت ها و
تاسیسات زیربنایی فارس نیز آسیب رساند. افت سطح آب های زیرزمینی و مخاطره فرونشست
سطح زمین یکی از بلایا و معضلات مهم کشور و از جمله دشت مرودشت در چند سال گذشته
است و به همین سبب تغییر و اصلاح الگوی کشت در این منطقه ضروری ترین اقدام برای رفع
این بحران است.منفرد با اشاره به پلمب شش چاه بعد از بروز شکاف در نقش رستم و دشت
تخت جمشید،ادامه داد: از سال 89 این چاله‌ها ایجاد شده‌اند و تاکنون شش چاه در تخت
جمشید پلمب شده‌اند و چند سال است که اجازه حفر به آن‌ها داده نشده است. ایجاد
چاله‌های عمیق در زمین‌های اطراف این محوطه جهانی فقط مخصوص تخت‌جمشید نیست، بلکه
یک اتفاق کلی‌تر است، میراث فرهنگی بخشی از این اتفاق است؛ کوروش محمد خانی،عضو
شورای فنی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید هم درباره به «تینر شهر» می‌گوید: در حال
حاضر بیشترین تَرک‌ها در مقابل تختگاه، حد فاصل جنگل پردیس و کاخ تخت‌جمشید در
فاصله‌ی 200 متری به سمت غرب وجود دارند.ترک های نقش رستم از سال 92 آغاز شده است و
تعداد آن‌ها و صدمات وارد شده بسیار خطرناک است به‌طوری‌که عمق آن‌ها به 50 متر هم
می‌رسد.به تازگی شکافی ایجاد شده است که پایگاه میراث فرهنگی در نظر دارد تا هرچه
زودتر شکاف را پر کند اما ادامه این بهره برداری از چاه‌های آب به آینده این آثار
در آینده صدمه جبران ناپذیری می‌زند.او با اشاره به آغاز شکستگی لایه‌های زمین در
این منطقه از سال 92 ادامه می‌دهد: نخست یک شکستگی یک متری در دل زمین ایجاد شد که
پس از بررسی‌های زیاد در طول چند سال، شورای فنی پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید
اعلام کرد که اجازه حفر چاه در زمین‌های اطراف تخت‌جمشید داده نمی‌شود.
وقتی ارگان‌ها با هم هماهنگ نیستند
محمدخانی با اشاره به اینکه حدود16هزار حلقه چاه در این
منطقه وجود دارد که تنها 8هزار حلقه چاه مجوز دارند، اضافه می‌کند: بعد از
قطعی شدن ندادن مجوز به حفر چاه در زمین‌های اطراف تخت جمشید و اجرایی شدن آن از
اوایل سال 93با وجود تلاش زیاد ما، اما باز هم سایر سازمان‌ها مثل سازمان آب و یا
منابع طبیعی که هماهنگ با سازمان آب هستند، به این چاه‌ها مجوز می‌دهند.این در حالی
است که مجوز ندادن ما فقط محدود به در نظر گرفتن امنیت آثار تاریخی نیست، بلکه
اجازه به بهره برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیر زمینی به مردم ساکن در این
منطقه هم ضربه‌های جبران ناپذیری را وارد می‌کند.به گفته این باستان شناس علاوه‌بر
اینکه تخت جمشید در معرض تهدید است، بیشتر از آن مردم و ساکنان مرودشت در معرض
تهدید قرار گرفته‌اند. این باستان شناس ادامه می‌دهد: هر چند در سال‌های گذشته بخش
زمین‌شناسی دانشگاه شیراز و سازمان آب، پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند، اما
همچنان حفر چاه‌های آب غیرقانونی با وجود رد استعلام از سوی میراث فرهنگی ادامه
دارد.او با اشاره به انجام یک پروژه‌ی پژوهشی در این زمینه از چند سال گذشته روی
این اتفاق توسط دانشگاه شیراز تأکید می‌کند: براساس نتایج این پژوهش‌ها و برای
جلوگیری از آسیب بیشتر به این محوطه، دیگر نباید اجازه حفر چاه در حریم تخت‌جمشید
به مردم داده شود.محمد خانی حریم درجه یک تخت جمشید را حدود شش هزار هکتار و حریم
درجه سه این محوطه جهانی را شامل همه کوه‌های اطراف تخت‌جمشید می‌داند و تاکید
می‌کند: پایگاه میراث فرهنگی تخت‌جمشید همه تلاش خود را برای جلوگیری از پیشروی این
اتفاقات در این محوطه جهانی می‌کند.
به زمین اجازه نفس کشیدن بدهید
با آغاز فصل برداشت محصولات کشاورزی به ویژه گندم و جو، عده ای از کشاورزان براساس
یک باور غلط و بدون پایه علمی، اقدام به آتش زدن بقایای گیاهی می‌کنند. آلودگی هوای
ناشی از آتش‌زدن مزارع باعث صدمه دیدن آثار تاریخی در مرودشت هم شده است.همین چند
سال پیش بود که طهمورث یوسفی،مدیر مرکز زمین شناسی و دیگر کارشناسان هشدار دادند که
تداوم حفر چاه در اطراف تخت جمشید باعث بروز ترک در تخت جمشید و نقش رستم
می‌شود.این در حالی که با وجود این همه هشدارها مسئولان به این موضوع رسیدگی نکردند
و کا را به‌جایی کشاندند که عمق ترک‌ها به 50متر و تعداد چاه ها حفر شده در اطراف
تخت جمشید و نقش رستم به 16هزار حلقه برسد.حریم درجه یک اثر خط قرمز آن اثر برای
ثبت جهانی است. اما تخت جمشید با وجود آنکه شناخته شده‌ترین اثر تاریخی کشور در سطح
جهان است اما انگار حفر چاه مهم تر از حفظ این اثر برای مسئولانی است که بدون توجه
به نابودی آن مجوز حفر چاه می‌دهند. چاله‌هایی که می‌توانند در آینده‌ای نزدیک برای
مجموعه جهانی تخت جمشید، نقش رستم و برخی روستاهای مجاور این یادمان‌های تاریخی
آسیب‌های غیرقابل جبرانی به همراه داشته باشند.
منبع خبر |
